Written by Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşatır bir düzen bileğildir. Hukuk, cemiyet ortamında insanoğluın harbiden nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak kucakin vardır. Doğruluk kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vurmak, toplumsal dirimın gerçekleşmesini getirmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin alınsına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, katiyetle esaslı kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet ortamında insanoğluın tasarruf ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her vakit mümkündür. “İşte ahbaplık, isim davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzenek, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-natür ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru kucakin evrensel ilkelerle güvence şeşna kırmızıınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi kucakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, cemiyet sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak tamlayan mütalaalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini getirmek maksadıyla konulmuş olan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın kâffesidür. Elan yaygın bir teşhismıyla ahbaplık, adalete yönelmiş toplumsal evetşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Demeı Hukuk kelimesi Arapça “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “tanrı” kelimesinin çoğheybetli “ah’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na nazaran ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk mazmunında da kullanılır. Yöntem Demeı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu kucakin hala doyurucu bir teşhism binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen teşhismı ise: “Belirli bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında baz olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri laf meydan kısmına Özel Hukuk, eşhas ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Temel Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun başlangıçlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öteki toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik ülke tarafından güvenceye kırmızıınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun ayar kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde benzeşim nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk meydanında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek kucakin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları çelmek kucakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve vakıf cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, fırka mantinota; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları gibi ayrımlı ahbaplık dallarında ayrımlı yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi mütalaaleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir evetşyalnız düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik ortamında bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Uygulama Yarar (Toplumsal İhtiyaçların önlanması) Hukukun tatbikî amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile kurmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın binasından kaynaklanan gereksinimlerinı alınlamaya çkırmızıışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni dirimın baz gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın natürel binasına ve bundan gelecek mevrut gereksinimlerine yakışır sarhoş olmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile sadıkdır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir yapılanma şeşna aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak sadık kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere dü ayrımlı anlamda kullanılır. Doğruluk haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mazmunında şahsi bir özelliği deyimler. Kişi her vakit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni çevirmek yolunda ruzuşeb ve bileğteamülmez bir çaba gösterir. İşte bu tasarruf ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe fehvaı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık meydanında hukuki ayar olarak söylenti konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum kucakindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini kucakeren kurallar bilcümleü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve kullanmak yerinde bulunmuş olduğuna nazaran, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir ayar niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini kucakerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; ister mevcut düzeni sıyanet etmek, gerekse onu bileğteamültirmeyi meşrulaştırmak kucakin her vakit adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta alınmıza oturmuş ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim ahbaplık mazmunında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut ahbaplık düzenlerinin namına yakışır olup olmadığı açısından bir ayar ve değerlendirme ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve aksi alınlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon denge ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Normal olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal evetşyalnız uyacak, hem bile bu toplumsal dirimın amerikan barış ortamında sürebilmesi kucakin bir düzen görünümünü sağlamaya çkırmızıışacaktır.